“Хуш киләсез, кошкайлар!” (сценарий)

Түбән Кама шәһәре,

 64нче “Сөембикә” балалар бакчасының

 татар һәм рус теле тәрбиячеләре

 Сәхбетдинова Ф.А., Сабирҗанова Х.А.

“Хуш киләсез, кошкайлар!”

(сценарий)

 
Катнашалар: алып баручы, сыерчык, карлыгач, алмагач, әби, кыр казлары, балалар, урман тавыгы, малай – Динар.
Экранда ике кош сөйләшә (кошлар тавышы).
- Яз җитә, туган ягым ямьләнәдер инде. Озакламый бездә юлга кузгалырбыз. Туган ягыма кайтып җитәргә насыйп булсын, канатларым талмасын, сагындым бик сагындым сине, Туган илем!
 (Экранда кошлар очып китү күренеше)
Тәрбияче: (Сөйләп чыга)
Ачылды ак калын юрган,
Исте мартның  җилләре.
Кошлар кайта – сагындырган
Туып үскән җирләре.
Тәрбияче: Кая соң әле минем балакайларым? Күрмим, балалар, килегез бирегә, килегез минем яныма. (балалар чыга) Менә бит кая икән алар.
Тәрбияче: Балалар   карагыз әле нинди күп кунаклар килгәннәр, исәнләшик әле, исәнмесез кунаклар.
Балалар: Исәнмесез.
Тәрбияче: Балалар, без сезнең белән бүген кошларны каршы алабыз.
Тәрбияче: Балалар ә сез кошларны таныйсызмы соң? (экранда кошларның аерым аерым гәүдә төзелеше бирелгән, балалар әйтергә  тиеш булалар нинди кошның мәс. башы?)
Уен “Кошларны таныйсыңмы”
Тәрбияче: Әйе балалар бик дөрес әйттегез, без сезнең белән сыерчык турында җырда беләбез әле.
Җыр “Сыерчык”
Тәрбияче: Булдырдыгыз, рәхим итеп урыннарыгзга утырыгыз.
(Ишек шакыган тавыш ишетелә)
Тәрбияче: Балалар ишетәсезме, кемдер ишек шакый бугай, сез тыныч кына утырыгыз мин карыйм. ( музыкага әби керә)
Әби: И балалар исәнмесез! мин сезне күрүемә бик шатмын.
Тәрбияче: Әби ник син шулай күңелсез?
Әби: И-и , балакайларым минем бакчамдагы алмагачым, бик моңсуланды, җылы яктан кайтучы кошларымда күренми. Кайларда икән минем сыерчыгым белән карлыгачым. Сыерчыкка ояларда ясап куйдык (экранга күрсәтеп)
Тәрбияче : Әйе, әйе әбекәй ояларда ясадык! Безнең әтиләребездә бик булыштылар
“Сыерчыклар”
Малай: Җылы яктан очып килде
Сыерчыклар – кошкайлар.
Исәнмесез, малайлар! – дип
Дәшә безгә дускайлар.
Куанышып сайрашалар
Кояшлы, аяз күктә.
Без аларга кул болгыйбыз:
Оябыз әзер күптән!
Карлыгачым да өй коегына оя ясый иде. Кайда инде алар?
Тәрбияче: И әби безнең балалар бик матур кошлар ясый беләләр. Әйдәле сиңа ясап күрсәтик әле, күңелеңдә күтәрелер. (Балалар өстәл артларына утыралар, ясыйлар) “Оригамидан кош ясау”
Тәрбияче: сез бик матур итеп  ясадыгыз, матур кошларыбызны җепкә элгәндә бер уен уйнап алыйк әле.
Уен “Кошка теләк”
Кошларны сакларга
Кошларны рәнҗетмәскә,
Кошларны кыерсытмаска
Җимлек ясарга
Канатлы дусларыбызга җим сибәргә
Кош ояларын туздырмаска
Сыерчыкларга оя корырга
Аларга ярдәм итәргә
(Балалар утыралар)
Әби: И минем кошларыма иптәшләрдә, дусларда булды,
(Әби җырлый 60 бит “Балалар дөньясы” ) үзләре генә күренми, кая әле  кошларым килгән вакытка  җимнәр әзерләп куйыйм.
(Әби чыгып китә)
Тәрбияче: Балалар әби кошларга җим әзерләгән вакытта без әбинең бакчасы буйлап сәяхәт ясап алыйк әле.
Тәрбияче: Монда әбинең бакчасында  бигрәк матур агачлар үсә, үләннәрдә күренә башлаган, карда эреп беткән  ә нигәдер безнең алмагачыбыз гына моңсу утыра.
Тәрбияче: Алмагач ни булды сиңа ?
Алмагач: Балалар,мин тагын быел чәчәк ата алмаячакмын.
Алмаларым да үсеп җитмичә коелачаклар. (кошлар тавышы ишетелә)
Сыерчык: Исәнме, алмагач. Без туган җиребезгә кайттык. Ничек яшәп ятасың?
Алмагач : Хәлләрем бик яхшыдан түгел шул. Менә минем кайрымның эчке ягында корткыч кортлар бик күбәйделәр. Бөреләремне дә ашыйлар. Яфрак та яра алмам инде.
Сыерчык: Кайгырма, алмагачкай. Без сиңа ярдәм итәрбез.
Тәрбияче: Сыерчык әйдә синдә безнең белән  кал, күңел ачарсың.(Моңсу җыр тавышы карлыгач керә)
Карлыгач: Коткарыгызчы мине, минем канатыма Алмаз таш белән атты.
Минем агачларга кунма, безнең җиләк-җимешләрне ашап бетерәсең, диде.
Мин оча алмыйм бит инде хәзер.
Бала: Болай булмый бит инде. Ничек аңа аңлатырга? Карлыгачны дәваларга
кирәк.
Бала: Дусларым, минем бик якын дустым бар. Ул бик карт инде. Күп күргән, күп белә дә. Ул – урман тавыгы. Чакырыйм әле үзен, ярдәм итми калмас.
(Бала  чыгып китә).
(Карлыгачның  канатын бәйлиләр)
Карлыгач: Рәхмәт сезгә, балалар (Бала урман тавыгын алып керә)
Урман тавыгы: Исәнмесез, минем нәни дускайларым. Мине ник чакырдыгыз?
(Балалар сөйләп бирәләр).
Бала: Әбинең күршесендә
Тәртипсез малай яши.
Ул кошларны рәнҗетә
Һәм начарлыклар эшли.
Урман тавыгы: Чакырыгыз әле ул “батырны”. (Бала чакыра).
(Динар ачулы керә, кулында таш).
Динар: Мин сезгә ник кирәк? Вакытсыз мине чакырасыз.
Урман тавыгы: Алмаз, кил әле яныма. Минем колагым бик начар ишетә, күзләрем дә начар күрә.(Килеп янына утыра) Безнең батырыбыз шушымы инде ул? Алмаз, кара әле, мин сиңа бер вакыйга сөйләмәкче булам. Тыңлагыз әле, сез дә, балалар.
УРМАН ТАВЫГЫ
Яз җитә... Кошлар кайта
Ләкин аларга
Оялар юк бакчада!
Җиргә төшкән кошларга
Бер малай ташлар ата:
Рәнҗетә, борчый, куа
Кошларны ул юк итә
Агачларны корыта...
Урман тавыгы: Ни өчен агачлар корыган?
1 Бала: Бакчага кошлар килмәгәч, корт баскан.
2 Бала: Кошлар бит корткычларны юк итәләр.
Алмаз: Сүз минем турыда барды да инде. Үткән елны мин менә шулай начарлык эшләдем. Кошкайлар, гафу итегез мине, кичерегез. Башка мин сезне кумам. Иртәгә үк әти белән сыерчык оясы ясап эләчәкбез. Берне генә түгел, икене!
Тәрбияче: Рәхмәт сиңа, урман тавыгы. Син безгә шундый яхшы хәл сөйләдең.
Бала: Карагыз , карагыз тагын кошлар кайта
Кыр казлары җылы яктан
Кайтып килә тезелеп,
Моң салалар : “Су буйларын
Сагындык, – дип, – өзелеп”.
Йөгерешеп, сәлам биреп,
Каршылыйбыз һәр казны.
Канатларын да җилпетеп
Китерә алар язны.
Канатлар белән бию
Урман тавыгы: И, балалар, бик матур шигырьләр сөйләдегез, биедегез.  Рәхмәт сезгә
(Әби керә)
Әби:  И нинди күңелле тавышлар ишетелә, әллә минем кошларымда кайтып җиткәнме? Алмагачымның да күңеле күтәрелгән, быел алмаларым мулдан булыр инде.Балалар кошлар бит якын дусларыбыз, безгә алар күпме хезмәт иттеләр, агачларыбызны кортлардан арындыралар, күрәсезме бакчабызда матурланып китте. Балалар сездә кошлар кебек хезмәт сөючән, тәмле телле булып үсегез. Менә сезгә миннән күчтәнәч “Кош телләре”.
Тәрбияче: Безнең Алинәнең дә килгән кунакларга әйтер сүзе бар
Алинә: Юлдагы кошчыкларга,
Бу – күчтәнәч - бирегез
Һәм шуны да белегез:
Бүген алар тук булыр,
Һәм сезгә рәхмәт укыр!
(Төенчекләрдә кошларга җимнәр әзерләнгән)
Тәрбияче: Рәхмәт урман тавыгы. Тагын безгә кунакка килегез.
Балалар: Сау бул, урман тавыгы.