Күк патшалары /ФОТО, ВИДЕО/

Мин бер сергә төшендем! Берәр чара оештырасың булса, һичшиксез һава торышы прогнозын карарга һәм... яңгыр вәгъдә ителгән көнне сайларга.
“Сабантуй” журналы сайтын даими күзәтеп баручы дуслар Базарлы Матакта “Әйлән-бәйлән” фестиваленә яңгыр ахыр чиктә нинди уңай йогынты ясаганын инде белә. 22-23 июль көннәрендә узган Red Bull Air Race-2017 аэробатика буенча дөнья Чемпионатының Казан этабы да яңгырсыз үтмәде. Явым-төшем этапның иң тәмле, иң татлы, иң көтелгән өлеше башлануын көтеп торган булып чыкты. Хәер, барысына да үз вакыты.
Cristian Bolton of Chile performs during race day at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.

Тарихы

Авиаярышлар уздыру идеясе 2002 елда Ред Булл компаниясенең дөньяны яулау спорт бүлегендә туа. Ну яхшы идеяләр тәмле исле сабын түгел, аларны Ред Буллда сандыкка яшермиләр. 2003 елда инде Red Bull Air Race дөнья сериясенең беренче ярышлары үткәрелә. Сенсация була бу, җәмәгать! Мавыктыргыч, эффектлы ярышларны тамашачылар да, пилотлар үзләре бик җылы кабул итә. Серия тудыручыларының берсе – венгрлы Петер Бешенеи аның беренче чемпионы да була. Чын Дон!
2005 елдан башлап дөнья сериясе дөнья чемпионаты статусына ия була. Шулай итеп, Казанга кунакка килгән дөнья чемпионаты бу статуста инде унынчысы.

Тәртибе, кагыйдәләр

Һәрбер этапта ким дигәндә 8 пилот катнаша. Ярыш максаты – кабартылган пилоннар белән билгеләнгән һава трассасын мөмкин кадәр тизрәк узарга. Бу максатка ирешү пилоттан максималь концентрация һәм яхшы физик әзерлек (очкан вакытта кеше организмына коточкыч басым йогынтысы тәэсир итә).
Трассаның конфигурациясе һава ярдәмендә кабартылган пилоннар ярдәмендә билгеләнә. Пилоннарның биеклеге – 25 метр. Пилоннарны “кисеп” төшерү – ярышлар вакытында еш күренеш. Пилонны тәртипкә китерү өчен Ред Булл төркеме егетләренә 2-3 минут вакыт җитә.
Matthias Dolderer of Germany performs during race day at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.

Пилонны бер урыннан икенче урынга күчерү буенча дөнья рекорды – 22 секунд. 

Пилоннар ярдәмендә трассада капкалар ясала. Алар берничә төрле була. Зәңгәр капкаларны горизонталь, кызылларын вертикаль хәлдә (“пычак өслеге”) узарга кирәк. Һәрбер чыгышта пилот трассаны бер юнәлештә ике тапкыр уза; трассаның гомуми озынлыгы – 5 км тирәсе. Күнекмә ясау һәм квалификацион очулар нәтиҗәләре буенча старт тәртибе билгеләнә. Алар парлап 14ле-раундта катнашалар, сигезенче урынны яулаган очучы һәм һәрбер пар җиңүчеләре 8ле-раундка үтә. 4 иң тиз һәм оста очучы “4ле финалга” уза. Финалда иң яхшы нәтиҗә күрсәтүчегә бар дан һәм печенькалар Кубок эләгә.
Этапта җиңгән очучы үз исеменә 12 очко язып куя. Икенче урынга – 9, өченчегә – 7. 9-14 урыннар балл яуламый.
Team members of Martin Sonka the Czech Republic watch the race at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.
Үзен чемпион исеменә лаек күргән пилот хаталар ясамаска тиеш.
Хаталар дигәндә, алар түбәндәге булырга мөмкин:
1) Зәңгәр капкаларны узган вакытта горизонтальдән 10°тан күбрәк авышу;
2) Кызыл капкаларны узган вакытта вертикальдән 20°тан күбрәк авышу;
3) Капкаларны аларның биеклегеннән өстәрәк узу;
4) Аэробатик маневрны дөрес ясамау – болар өчен вакытка 2 секунд өстәлә;
5) Пилонга тигән өчен вакытка 6 секунд өстиләр;
6) Трассадан читкә тайпылу һәм
7) Артык зур йөкләнеш биреп очу – дисквалификация.
Francois Le Vot of France performs during race day at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.

“Минем очасым килә, мине дә алырлармы?”

Ярышлар дөнья чемпионаты белән генә чикләнми. Дөнья чемпионатында катнашырга теләк белдерүче очучылар арасында Challenger классы сериясе уздырыла. Казан этабында бу серия ярышларында 6 очучы катнашты. Әлеге сериядә сезон нәтиҗәләре буенча иң яхшы очучылар дөнья чемпионатында катнашырга мөмкинлек бирә торган суперлицензиягә лаек була.
Kirby Chambliss of the United States hugs Michael Goulian of the United States after the race at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.

Җиңүчеләр

Challenger Cup:
1 урын – Кенни Чан (Кытай)
2 урын – Батист Винье (Франция)
3 урын – Кевин Коулмен (АКШ)
Red Bull Air Race:
1 урын – Кирби Чемблисс (АКШ)
2 урын – Пит Маклауд (Канада)
3 урын – Майкл Гулиан (АКШ)
Kirby Chambliss of the United States prepares to take off during race day at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.

Саннар гына

1) Ярышлар тарихында иң уңышлы пилот – Пол Боном (19 җиңү, 3 тапкыр дөнья чемпионы);
2) Пилонны “ямау” буенча рекорд – 90 секунд (2010 елда куела);
3) Капкага максималь керү тизлеге – 370 км/сәг. Тагын бер тапкыр: КАПКАГА МАКСИМАЛЬ КЕРҮ ТИЗЛЕГЕ – өч йөз (йа хода!!!) җитмеш (ничава себе!!!) КМ/СӘГ;
4) Бәреп төшерелгән пилоннар саны-2016: 147 (пилонның өсте бик нык ләкин йомшак материалдан ясала, самолетлар өчен бернинди дә куркыныч юк);
5) Җиңү һәм җиңелү арасында минималь аерма – 1/10 000 секунд (“күз ачып йомганчы” дигән гыйбарәнең асылына төшендем бугай мин).

Нәтиҗә

Очучылар өчен:
Кирби Чемблисс өчен Казан күге талисманга әйләнергә тиеш, иманым камил. Рәттән икенче этапта җиңеп, ул гомуми классификациянең беренче урынына менеп утырды. Дөресен әйтим, минем симпатияләрем дә бу уникаль абзый ягында иде. 13 яшьтән оча башлаган кеше җиңми кем җиңсен тагын ярышта!
Тамашачылар өчен:
Алар Казан этабында 90 000 (!!!) иделәр. Позитив диңгезе! Юк, алай гына түгел, позитив океаны ишелде безгә күктән, хөрмәтле казанлылар. Мондый ярышларны караганда ниндидер вак җитешсезлекләр, уңайсызлыклар турында уйлыйсы да килми. Казандагы этап дөнья чемпионатының даими этабына әйләнер, дип ышанасы килә. Кыскасы, WOW, дустым, бу чыннан да данлыклы ау булды!
Juan Velarde of Spain performs during race day at the fifth round of the Red Bull Air Race World Championship in Kazan, Russia on July 23, 2017.